Otizm spektrum bozukluğu (OSB), birden fazla bağlamda iletişimi ve sosyal etkileşimi etkileyen nörogelişimsel bir bozukluktur.
Otizm spektrum bozukluğuna sahip çocuklar uyku problemlerine karşı daha fazla savunmasız görünse de, bu zorlukların patofizyolojisi belirsizliğini korumaktadır. Yapılan bazı çalışmalar bu konuyla ilgili üç hipotez önermektedir. Her şeyden önce uyku sorunları, uyku düzeninin bozulmasına neden olan nörobiyolojik ve genetik değişimin bir sonucu olarak açıklanabilir. İkinci olarak, uyku problemlerinin kendisi, otizmin belirli özellikleriyle ilgili olarak OSB'nin temel bir yönü olabilir. Örneğin, yatma zamanı ritüellerine bağlı kalmamak, yatmadan önce aşırı ve tekrarlayan aktiviteler, iletişim eksiklikleri, hipo- veya hiper-uyarılma, duyusal düzensizlik, gıda seçiciliği, fobiler ve farmakolojik tedavi uyku başlangıcında gecikmeye veya uykusuzluğa neden olabilmektedir. Üçüncüsü, uyku sorunları OSB’den bağımsız olarak ortaya çıkan bir bozukluk olabilir. Yukarıdaki spesifik mekanizmalara ek olarak, hasta olmak gibi fizyolojik stres, okulda zor bir gün olarak psikolojik yönler, çocuk yetiştirme uygulamaları ve zayıf uyku hijyeni davranışı, uyku bozukluklarının spesifik olmayan nedenleri olarak ele alınabilir.
Uyku bozukluklarının otizm spektrum bozukluğuna sahip çocuklarda görülme sıklığı tipik gelişim gösteren ve nörogelişimsel engellerden etkilenen çocuklara kıyasla daha fazladır. Nörogelişimsel bozukluğu olan ve olmayan çocuklarda uyku bozukluklarının tipi benzerdir. En çok tarif edilen uykusuzluk , uykusuzluk başlangıcı veya uykuyu başlatma ve uykuyu sürdürmede zorluktur. Uykusuzluğun yanı sıra uyurgezerlik, kabus görme, uyku apnesi, enürezis, zor uyanma ve gündüz uyku hali de bildirilmektedir. Uykunun bozulması günlük hayatta olumsuz etki gösterebilir. Daha az uyku süresi ve daha kötü uyku kalitesi, uyarlanabilir davranışı (örn. hijyen, yemek yeme, tuvalet yapma…), bilişi, dikkati, hafızayı, öğrenmeyi etkileyebilir. Depresyon, kaygı, kendine zarar verme, karşı gelme davranışı, sinirlilik, fiziksel saldırganlık gibi içselleştirme ve dışa vurma sorunlarını artırır.
OTİZMLİ ÇOCUKLARDA UYKU PROBLERİNE ÇÖZÜM YOLLARI
Mutlaka konuyla ilgili uzmanlara danışıp, destek alınmalı.
Sakinleştirici masaj yağları ile uykuya hazırlık evresinde masaj uygulamaları
Uyku geçmeden önce rutinler oluşturma
Doktorunuzun takibinde melatonin desteği