Ekolali bir sesin veya sözcüğün duyulduğu anda tekrar edilmesidir. Gecikmeli ekolali ise daha önceden duyulmuş olanı bir süre geçtikten sonra tekrar edilmesidir.
Anında ekolaliye örnek:
-Bugün nasılsın?
-Bugün nasılsın? (Duyulanı anında tekrar eder.)
Gecikmeli ekolaliye örnek:
Daha önceden duyduğu sesi, repliği, kelimeyi içinde bulunduğu anda tekrar etmesidir.
-Elma yer misin? (Bir hafta önce)
-Elma yer misin? (Şu an)
Ekolali, iletişim bozukluğu olarak kabul görür. İşlevsiz dil gibi görülebilir. Fakat bir iletişim aracı olabilir. Bunun için gözlem önemlidir. Anlatılan konuyu anlamadığında veya konuşmayı sürdürmek için ekolaliyi fazla yapıyor olabilir. Ekolali, taklit etme ve ebeveyn uyarılarının yoğunluğundan olabileceği gibi hiçbir sebep yokken de ortaya çıkabilir. Başta otizm olmak üzere Tourette Sendromu, Rubinstein Taybi Sendromu vb. görülmektedir.
Ekolali, belli bir seviyeye kadar olması normal bir süreçtir. Çocukların dil becerilerinin gelişmesi için ekolali yapılması gerekir. Ancak normal gelişim gösteren çocuklar ile özel gereksinimi olan çocukların dil özelliklerine bakıldığında, bu iki grubun dil kullanımında büyük farklılıklar olduğu görülmektedir. İki grupta da sözel taklitler mevcuttur. Fakat daha sonra özel gereksinimli bireylerde ekolali erken çocukluktan sonra da devam edebilmektedir.
Ekolali, özel gereksinimi olan çocuğun ve sınıf arkadaşlarının eğitimini olumsuz yönde etkilemesi, iletişim bozukluklarına sebep olması, sosyal başarısızlık ya da ötekileştirmenin artırması ve problem davranışı artırması gibi nedenlerle azaltılması gerektiği söylenir.
Ekolali yaşın ilerlemesi ve dilin zamanla gelişmesiyle azalır, aynı zamanda iyi çevre, aile, okul gibi ortamlardaki düzenlemeyle ve doğru eğitimle de ekolalinin azaldığı gözlemlenir. Ayrıca ekolalinin azalmasına etki edecek diğer durumlardan biri de bilişsel becerilerle ilgili yapılacak çalışmalardır.
Çocuklarımızın eğitiminde ekolaliden faydalanarak, çıkarabildiği ve çıkaramadığı sesler ile sözcükler hakkında bilgi sahibi olabiliyoruz. Anne babaların ise çocuğa bu süreç zarfında yardımcı olmaları çok önemlidir.